Het fictieve rendement (ook wel forfaitair rendement genoemd) houdt in dat de Belastingdienst een aanname maakt over het rendement dat je behaalt. Op basis van deze aanname wordt bepaald hoeveel belasting je betaalt. In box 3 werkt de vermogensrendementsheffing, ook wel bekend als de vermogensbelasting of spaartaks, naar een forfaitair/fictief principe.
Voor de vermogensrendementsheffing in box 3 maakt het uiteindelijk niets uit hoeveel spaarrente je daadwerkelijk hebt ontvangen op je spaargeld of hoeveel rendement je hebt gemaakt met je beleggingen. Je wordt belast op basis van een veronderstelling over je rendement; een fictief rendement dus. In het oude systeem, tot 2022, gold: hoe hoger de schijf, hoe meer de Belastingdienst ervan uitgaat dat je belegt. In het nieuwe overbruggingsstelsel wordt gekeken naar de daadwerkelijke verdeling tussen spaargeld en beleggingen.
Op beleggingen wordt gemiddeld een hoger rendement behaald, dus worden beleggingen dit ook hoger belast. Deze nieuwe berekening pakt dus voordelig uit voor spaarders en mensen die weinig beleggen. Al zullen critici zeggen: het maakt het systeem eindelijk wat eerlijker.
Fictief rendement en het nieuwe systeem
De Belastingdienst werkt hard aan een systeem waarin het fictief rendement niet meer gehanteerd wordt, en het daadwerkelijke rendement belast gaat worden. Dit laat in de komende jaren nog op zich wachten. Het stelsel met het fictieve rendement is in ieder geval nog tot 2027 van kracht.
De Belastingdienst hanteert onder andere het langetermijnrendement op onroerende zaken, het langetermijnrendement op obligaties, en het rendement op aandelen om tot een fictief rendement te komen. Voor 2024 is het voorlopige, fictieve rendement op beleggingen 6,04% en op spaargeld 1,03%. In 2023 was dat nog 6,17% en 0,92%. In 2024 betaal je 36% vermogensbelasting, terwijl dat in 2023 nog 32% belasting was.
Je mag altijd nog schulden boven de schuldendrempel en het heffingsvrij vermogen (in 2024: € 57.000 als alleenstaande of € 114.000 als fiscale partners) aftrekken van de berekeningsgrondslag.
